یکی از مشکلات بیت کوین در طول سال‌های گذشته سرعت پایین پردازش تراکنش‌ها بوده است. شبکه لایتنینگ (Lightning network) یک تکنولوژی لایه دوم است که با استفاده از «کانال‌های میکروپیمنت» (micropayment: پرداخت کوچک) برای بهبود مقیاس‌پذیری بلاک‌چین شبکه بیت کوین ایجاد شده است. تراکنش‌هایی که روی شبکه لایتنینگ انجام می‌شوند سریع‌تر و ارزان‌تر بوده و نسبت به تراکنش‌هایی که روی بلاک‌چین ثبت می‌شوند ساده‌تر تائید می‌شوند.
شبکه لایتنینگ با خارج کردن تراکنش‌ها از «بلاک چین اصلی و آف-چین» (off-chain) کردن آنها با هدف سبک کردن بلاک‌چین بیت کوین و کاهش کارمزدهای تراکنش آن طراحی شده است. شبکه لایتنینگ همچنین می‌تواند برای انواع دیگر تراکنش‌ها که درگیر تبادل ارزهای دیجیتال می‌شوند نیز کاربرد داشته باشد. برای مثال، این شبکه کارکرد «اتمیک سواپ» (atomic swaps) را تسهیل کرده که امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال بدون نیاز به واسطه‌هایی مثل صرافی‌های ارز دیجیتال به یکدیگر تبدیل شوند. در ادامه این مطلب شبکه لایتنینگ و ویژگی‌ها و امکانات آن را معرفی می‌کنیم.
تعریف شبکه لایتنینگ
شبکه لایتنینگ توسط جوزف پون (Joseph Poon) و تادئوس دریجا (Thaddeus Dryja) در سال ۲۰۱۵ برای اولین بار مطرح شد و از آن زمان تا به حال زیر توسعه بوده است. مشکلی که شبکه لایتنینگ قرار است آن را حل کند سرعت کند تراکنش‌های بیت کوین است که همچنان در سطح ۷ تراکنش در ثانیه باقی مانده است. اگر قرار باشد بیت کوین وسیله‌ای برای پرداخت‌های روزمره باشد، باید به سرعت صدها هزار تراکنش در ثانیه برسد تا بتواند مانند کارت‌های اعتباری و شبکه‌های پرداخت الکترونیکی متمرکز پاسخگویی داشته باشد. با توجه به ماهیت تکنولوژی غیرمتمرکز که به توافق جمعی تمام نودهای شبکه نیاز دارد، بیت کوین در وضعیت فعلی‌اش پر از چنین مشکلاتی است.
برای مثال، اگر تعداد تراکنش‌های بیت کوین چند برابر شود، تائید و ذخیره تراکنش‌ها گران‌تر می‌شود. افزایش تعداد تراکنش‌ها همچنین به بهبود چند برابری توان پردازشی کامپیوترهایی نیاز دارد که برای اجرای تراکنش‌های مرتبط با بیت کوین مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، انرژی قابل توجهی برای محاسبه این اطلاعات مورد نیاز است که باعث می‌شود تراکنش‌های روزانه بیت کوین به شکلی غیراقتصادی گران باقی بمانند.
شبکه لایتنینگ با ادعای حل کردن مشکل مقیاس‌پذیری از طریق ایجاد یک لایه دوم روی بلاک‌چین بیت کوین عرضه شده است. لایه دوم شامل کانال‌های پرداخت چندگانه بین طرفین یا کاربران بیت کوین می‌شود. یک کانال شبکه لایتنینگ شامل یک مکانیزم تراکنش بین دو طرف است. با استفاده از این کانال‌ها، طرفین می‌توانند با هم دریافت و پرداخت داشته باشند.
این تراکنش‌ها به شکل متفاوتی از تراکنش‌های استاندارد روی بلاک‌چین بیت کوین پردازش می‌شوند. آنها فقط وقتی که دو طرف درگیر شبکه، یک شبکه را باز کنند یا ببندند روی بلاک‌چین به روز رسانی می‌شوند. در بین این دو عمل، طرفین می‌توانند منابع پولی را تا بی‌نهایت بین خود جابجا کنند بدون این که بلاک‌چین اصلی را از فعالیت خود با خبر کنند. این رویکرد به شکل قابل توجهی سرعت تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد چرا که تمام تراکنش‌ها لازم نیست توسط تمام نودهای داخل یک بلاک‌چین تائید شوند. کانال‌های پرداخت منفرد بین طرفین مختلف با ترکیب می‌شوند تا نودهای شبکه لایتنینگ را تشکیل دهند که می‌توانند تراکنش‌ها را بین خود نگه دارند. ارتباطات متقابلی که بین این کانال‌های پرداخت گوناگون ایجاد می‌شوند همان شبکه لایتنینگ است.
شبکه لایتنینگ چطور کار می کند؟
فرض کنیم احمد یک کانال با کافی شاپ مورد علاقه خود ایجاد کرده و به اندازه ۳۰۰ هزار تومان بیت کوین در آن قرار می‌دهد. از آنجا که او یک کانال مستقیم با کافی شاپ دارد، تراکنش‌هایش فوری خواهد بود. مرتضی، که یک کانال باز دیگر با بغالی سر کوچه دارد، از کافی شاپ احمد نیز خرید می‌کند. ارتباط بین احمد، کافی شاپ، و علی به آنها اجازه می‌دهد که احمد از پول مانده خود در کافی شاپ برای خرید از بغالی علی استفاده کند. به همین شکل، علی هم می‌تواند از مانده حساب بغالی خود برای انجام تراکنش با کسب و کارهای موجود در شبکه احمد استفاده کند.
حالا اگر علی کانال خود را با بغالی ببندد (و هیچ مشتری مشترکی بین کافی شاپ و بغالی وجود ندارد)، آن وقت احمد باید یک کانال دیگر با بغالی باز کند تا خرید انجام دهد. به این ترتیب، شبکه‌ای از تراکنش‌ها بین چندین نود لایتنینگ به یک شکل غیرمتمرکز ایجاد می‌شود.
در یک سطح فنی‌تر، در شبکه لایتنینگ از قراردادهای هوشمند و اسکریپت‌های چند امضایی برای کار گذاشتن رویکرد شبکه استفاده می‌شود. یک تراکنش اولیه، که به آن تراکنش افتتاحیه گفته می‌شود، زمانی که یک یا چند طرف یک کانال ایجاد می‌کنند انجام می‌شود. در یک محیط چند امضایی معمول، دو کلید اصلی (یک خصوصی و یک عمومی) در ابتدا تبادل می‌شوند. این تبادل دسترسی و هزینه‌کردن منابع پولی را امکان‌پذیر می‌سازد.
در مورد نودهای لایتنینگ اما امضاها مورد تبادل قرار نمی‌گیرد. این برای پیشگیری از شناسایی تراکنش افتتاحیه در بلاک‌چین اصلی اتفاق می‌افتد. در حقیقت، دو طرف یک کلید تک را تبادل می‌کنند که برای معتبرسازی تراکنش‌های هزینه (که همچنین به آنها «تراکنش‌های متعهدانه» (commitment transactions) گفته می‌شود) بین خودشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو طرف می‌توانند بی نهایت تراکنش متعهدانه بین خودشان و نودهای دیگر روی یک شبکه لایتنینگ داشته باشند. آنها فقط زمانی از کلید اصلی استفاده می‌کنند که کانال بین آنها بسته شده باشد.
کارمزد شبکه لایتنینگ
استفاده از شبکه لاتنینگ نیز کارمزدهایی در پی دارد. این کارمزدها ترکیبی از هزینه‌های مسیریابی برای اطلاعات پرداخت بین نودهای لایتنینگ و کارمزدهای تراکنش بیت کوین برای باز و بسته کردن کانال‌ها هستند.
شبکه لایتنینگ چه مشکلاتی دارد؟
اصلی‌ترین و آشکارترین مشکل شبکه لایتنینگ این است که می‌تواند منجر به شکل‌گیری همان مدل متمرکزی شود که ویژگی سیستم مالی امروزی است. در سیستم مالی امروزی، بانک‌ها و موسسات مالی واسطه‌های اصلی هستند که تمام تراکنش‌ها را پوشش می‌دهند. با ایجاد اتصال‌های باز با دیگران، نودهای لایتنینگ که مورد استفاده کسب و کارها قرار خواهند گرفت ممکن است تبدیل به نودهای متمرکز در شبکه شوند. یک اشتباه در چنین نودهایی آن وقت می‌تواند به بخش قابل توجهی از شبکه (یا تمام آن) آسیب بزند.
مشکل دیگری که وجود دارد این است که این شبکه برای زنده ماندن از لحاظ اقتصادی لازم است کارمزدها را افزایش دهد. این افزایش کارمزد هم مربوط به نودهایی می‌شود که از شبکه لایتنینگ نگهداری می‌کنند، و هم هزینه اولیه‌ای که برای ایجاد یک کانال لازم است. علاوه بر این موارد، شبکه‌های لایتنینگ نسبت به نفود هکرها و حملات اینترنتی نیز آسیب‌پذیر است چرا که در تمام مدت لازم است آنلاین باشد. برای همین هم ذخیره سرد کوین در آن امکان‌پذیر نیست.
سخن پایانی
شبکه لایتنینگ راه‌کاری برای بهبود مقیاس‌پذیری بیت کوین عرضه می‌کند. این راه‌کار شامل ایجاد یک لایه همتا-به-همتا بین کاربران بیت کوین خارج از بلاک‌چین است. کاربرانی که شبکه‌های لایتنینگ ایجاد می‌کنند فقط در هنگام باز کردن و یا بستن کانال پرداخت لازم است که وضعیت موجودی خود را در بلاک‌چین به روز کنند. به این ترتیب بدون این که نیازی به ذخیره تراکنش‌ها و انتظار برای معتبرسازی آنها، کاربران می‌توانند تا بی‌نهایت بین خود تراکنش انجام داده و مبالغ را جا به جا کنند.
شبکه لایتنینگ علاوه بر امکان انجام تراکنش‌های خارج از بلاک‌چین، به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد ساختارهای جدیدی مثل اتمیک سواپ ایجاد کنند. این ساختارها توانایی این را دارند که ارزهای دیجیتال را درست مثل یک صرافی ارز دیجیتال به یکدیگر تبدیل کنند. شبکه لایتنینگ علیرغم ارائه راه‌کاری قابل توجه، از جهات گوناگون مورد نقد نیز قرار گرفته است. در حال حاضر این شبکه هنوز در حال توسعه است، اما پیش‌بینی می‌شود با کاربردی‌تر شدن آن، بسیاری از مشکلات فعلی بیت کوین بهبود پیدا کند.
صرافی پلاس با سال‌ها تجربه در حوزه‌ی خدمات ارزی یکی از پیشگامان این عرصه است. ما در صرافی پلاس حواله‌های مختلف به تمامی کشورهای دنیار را در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌دهیم. مشتریان برای اطلاعات بیشتر می‌توانند با کارشناسان حاذق و مجرب مجموعه از طریق ثبت نام در سایت و ارسال تیکت در ارتباط باشند. صرافی پلاس در ۷ روز هفته و به صورت ۲۴ ساعته (به جز روزهای تعطیل) در حال خدمت به مشتریان است.
